Geschiedenis van het Ter Kuile Fonds

Op 3 juli 1909 werd de eerste Ter Kuile-familiedag georganiseerd. Vanaf Enschede vertrok de familie via een toeristische route richting Buurse, waar ze de middag doorbracht bij de Koelboer. ‘Stillekes wuivend groetten de Usseler en Buurser roggevelden den opgewekten stoet der meer dan twintig wagentjes en rijtuigen’, schreef G.J. ter Kuile in 1919 over deze familiedag. Rond 4 uur arriveerde de familie op het Smalenbroek van E.H.K.J. ter Kuile, ‘waar een zeer feestelijke maaltijd en avondpartij de geheele familie lang in opgewekte stemming bijeenhield’, schreef G.J. ter Kuile in 1926. Over deze familiedag zou nog lang worden nagepraat.

De familie ter Kuile bijeen op het Smalenbroek, 3 juli 1909. Particuliere collectie.

In 1919 – het jaar van de Vrede van Versailles – was de familiedag van 10 jaar daarvoor aanleiding om na te denken over een familiefonds. Enerzijds om te gedenken dat de familie gespaard was gebleven tijdens de Eerste Wereldoorlog, anderzijds om familieleden te kunnen steunen als zij het om wat voor reden dan ook moeilijk hadden. Op 28 november 1919 werd bij notaris Van Opstall de oprichtingsakte getekend, door Benjamin Willem ter Kuile (Lonneker), Arnold Christiaan Gijsbert ter Kuile (Enschede), Engelbert ter Kuile (Enschede), Harry ter Kuile (Enschede) en Gijsbertus Johannes ter Kuile (Almelo). Op 30 december 1919 kwam de hele familie bij elkaar in de Groote Sociëteit – opgericht in 1810 – te Enschede, waar de statuten werden gepresenteerd en de familie daarmee instemde. Daarmee kunnen de afstammelingen van Engelbert ter Kuile en Catharina Mouritz, met de achternaam Ter Kuile en hun echtgenoten, weduwen, weduwnaren, kinderen en kleinkinderen in de tweede graad van deze afstammelingen, als het nodig is ondersteuning krijgen bij het vinden van een plek in de maatschappij, door bekostiging van een studie of opleiding, door het verschaffen van werkkapitaal of door het – bij wijze van uitzondering – financieel ondersteunen van andere mensen of instellingen die een nuttig doel hebben. Zo droeg het Ter Kuile Fonds in 1990 bij aan de bouw van een nieuwe sterrenkijker voor de Volkssterrenwacht Coenraad ter Kuile in Enschede, vernoemd naar de stamvader van de Hanentak, die zich naast zijn werk in de fabriek ook met sterrenkunde bezighield.

Het Ter Koele’s ABC uit 1919 voor een latere bijeenkomst opnieuw vorm gegeven.
De laatste Ter Kuile-reünie voor de Tweede Wereldoorlog, in Ootmarsum (1937). Op het programma stond een bezoek aan Het Stift bij Weerselo en het Baasdam in Tubbergen. Via de Germaanse grafheuvels bij Haarlerveld en Vasserveld – beschreven door G.J. ter Kuile sr. – vertrok het gezelschap naar Hotel Rolink in Ootmarsum voor de maaltijd.

Tussen 1937 en 1945 is het bestuur van het Ter Kuile Fonds niet bij elkaar gekomen. Pas op 23 december werd er weer vergaderd in de Groote Sociëteit. Tijdens deze eerste naoorlogse vergadering traden alle zitten bestuursleden af, om vervolgens een nieuw bestuur te benoemen. Aansluitend op de vergadering organiseerde het bestuur een ‘gezellig samenzijn’ van de familie. ‘Het Bestuur heeft gemeend, dat, nu ons Vaderland weder verlost is van den vreemde indringer, die ons allen zoo zware offers heeft opgelegd, thans het moment gekomen is, om tezamen op gepaste wijze onze herwonnen vrijheid on onze grooten familiekring te vieren’.]

Na de oorlog vonden er weer diverse bijeenkomsten plaats. De laatste grote familiebijeenkomst was in 1994, en in 1999 werd nog een bijeenkomst in de Verenigde Staten georganiseerd. In 2018 vond de 100e jaarvergadering plaats op huize Het Welna, gebouwd in opdracht van Benjamin Willem ter Kuile, één van de oprichters van het Ter Kuile Fonds.

Ter Kuile-familiedag op het Singraven in Denekamp, 8 juni 1985.

In 1999 organiseerde de familie een reünie in de Verenigde Staten. Van 29 juli tot 1 augustus was er een uitgebreid programma, met als hoogtepunt de ‘Hawaiian Luau, an informal outdoor gathering for dinner which promises to be the climax of the weekend’. Ook het Ter Kuile U.S. Open Golf Tournament hoorde bij het programma.
Het Ter Kuile-lied door dr. mr. Onno ter Kuile van de Pietertak. Vurig en niet te langzaam!